Είναι η μετάβαση σε μία πιο βιώσιμη διατροφή η λύση για μία σειρά προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στον κτηνοτροφικό τομέα; Θα μπορούσε η στροφή σε μία χορτοφαγική δίαιτα να προσφέρει λύσεις τόσο για την υγεία μας, όσο και για το περιβάλλον αλλά και τα ίδια τα ζώα; … και πόσο σημαντικό ρόλο τελικά παίζουν οι επιδοτήσεις και οι αποζημιώσεις στη διαιώνιση μίας κατάστασης που στο τέλος της ημέρας δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει;
Κάθε μέρα που περνάει προστίθεται και μία ακόμα περιοχή στην οποία εντοπίζεται η πανώλη των αιγοπροβάτων. Τα περιστατικά ξεκίνησαν από τη Θεσσαλία και αργότερα εμφανίστηκαν κρούσματα στην Πελοπόννησο, την Αττική και στην Κρήτη. Η πρόσφατη αυτή επιδημία έφερε στο προσκήνιο μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη σχέση μεταξύ παραγωγής ζωικών προϊόντων, ανθρώπινης υγείας και περιβάλλοντος.
Ιστορικά, η υπερβολική εξάρτηση από ζωικά προϊόντα έχει συνδεθεί με την εξάπλωση ζωονόσων. Σχετικά πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν η γρίπη των πτηνών και η ασθένεια των τρελών αγελάδων. Σήμερα, μπορεί να μας διαβεβαιώνουν πως η πανώλη των αιγοπροβάτων δεν έχει επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, είναι όμως μία τρανή απόδειξη του πόσο εύκολα και γρήγορα μπορεί να μεταδοθεί μία νόσος ανάμεσα στα ζώα, σε διαφορετικές περιφέρειες της Ελλάδας, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα.
Μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν διαπιστωθεί κρούσματα σε 35 εκτροφές σε όλη την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα ζώα που έχουν θανατωθεί έως τώρα ανέρχονται σε 13.000, αλλά, όπως είναι λογικό, ο συγκεκριμένος αριθμός αναμένεται να αυξηθεί.
Το συγκεκριμένο περιστατικό δεν αποτελεί όμως απλά ένα υγειονομικό ζήτημα για την κτηνοτροφία. Αντιθέτως αναδεικνύει πολλά ευρύτερα προβλήματα που συνδέονται με την εντατική εκτροφή ζώων.
Θα μπορούσε η επιλογή μίας χορτοφαγικής διατροφής να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις;
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κτηνοτροφίας είναι μία από τις συνέπειες που αντιμετωπίζουμε επιλέγοντας την κατανάλωση ζώων και ζωικών προϊόντων. Η βιομηχανία της κτηνοτροφίας είναι υπεύθυνη για σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα. Επιπλέον, καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού και γης και συμβάλλει στην αποψίλωση των δασών. Οι χορτοφαγικές δίαιτες έχουν αποδεδειγμένα μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, καθώς απαιτούν λιγότερους φυσικούς πόρους και προκαλούν λιγότερη ρύπανση. Συνεπώς, με την επιλογή μιας φυτικής διατροφής, μπορούμε όλοι μας να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης και στην προστασία των οικοσυστημάτων.
Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η ηθική διάσταση και αντιμετώπιση των ζώων. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει πως και τα ζώα έχουν την ικανότητα να αισθάνονται πόνο και πως έχουν συναισθήματα; Πως και αυτά έχουν δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία τους; Η εντατική εκτροφή τους, συχνά περιλαμβάνει πρακτικές που προκαλούν έντονο πόνο και στρες. Είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις που δεν τηρούνται τα πρωτόκολλα, οι οδηγίες, οι κανονισμοί και οι νόμοι που ισχύουν όσο αφορά την ευζωία τους, την προστασία τους, τη διαβίωσή τους ή και τη θανάτωσή τους. Το αποτέλεσμα της συμπεριφοράς μας μπορεί να αποτυπωθεί με μία φράση: Βία μέχρι θανάτου. Η πανώλη στα αιγοπρόβατα και οι αναφορές για απάνθρωπες πρακτικές, όπως η ταφή ζωντανών ζώων, μπορεί να είναι μία αφορμή, υπογραμμίζει όμως την ανάγκη για μια πιο ηθική προσέγγιση στη διατροφή μας.
Επιπλέον των παραπάνω, είναι το γεγονός των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων. Η κτηνοτροφία επιδοτείται με πολύ μεγάλα ποσά για τη λειτουργία της και αποζημιώνεται για τυχόν απώλειες του ζωικού της κεφαλαίου. Πολλοί μάλιστα, στρέφονται σε παράνομες μεθόδους και ψεύτικες δηλώσεις προκειμένου να λάβουν επιδοτήσεις και αποζημιώσεις, όπως πολύ πρόσφατα έγινε στις Σέρρες. Τα χρήματα αυτά βγαίνουν από τις δικές μας τσέπες, τις τσέπες των φορολογούμενων. Ταυτόχρονα όμως, η κτηνοτροφία προκαλεί κι άλλον έναν κίνδυνο με σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο. Σε μία χώρα όπως η δική μας, με δημόσια υγεία δηλαδή, η περίθαλψη των ασθενών είναι δωρεάν, πράγμα που σημαίνει πως το κόστος της το πληρώνουν οι πολίτες της χώρας μέσω της φορολογίας. Περισσότεροι ασθενείς σημαίνει μεγαλύτερο κόστος…και είναι γνωστό πως η κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων προκαλεί αρκετά προβλήματα υγείας όπως, υπέρταση, καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, ακόμα και καρκίνο. Αντί λοιπόν όλα αυτά τα χρήματα να επενδυθούν για την στροφή προς βιώσιμες μορφές γεωργίας, χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπίσουν όλες τις αρνητικές συνέπειες που προκαλούν.
Στον αντίποδα, μία χορτοφαγική διατροφή προσφέρει πολλαπλά οφέλη, για τα ζώα, τον πλανήτη και την υγεία μας. Ειδικά για την υγεία, η κατανάλωση φυτικών τροφών συνδέεται με μειωμένους κινδύνους για σοβαρές παθήσεις. Μια διατροφή βασισμένη σε φυτικά προϊόντα είναι συνήθως πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά, τα οποία συμβάλλουν στην προστασία των κυττάρων από βλάβες. Η απουσία κορεσμένων λιπαρών και χοληστερόλης, χαρακτηριστικών του κρέατος και των ζωικών προϊόντων, συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα και, κατ' επέκταση, στον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι οι φυτοφαγικές δίαιτες μπορούν να συμβάλλουν στον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών βελτιώνει επίσης την πεπτική υγεία και βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους. Οι βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά των φυτικών τροφών ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, προσφέροντας επιπλέον προστασία από διάφορες ασθένειες.
Τέλος, η αποχή από τα ζωικά προϊόντα μειώνει επίσης την έκθεση σε αντιβιοτικά και ορμόνες που χρησιμοποιούνται στην εντατική κτηνοτροφία, οι οποίες μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως η πρόσφατη πανώλη στα αιγοπρόβατα στην Ελλάδα είναι μια υπενθύμιση των κινδύνων που συνοδεύουν την εντατική εκτροφή ζώων και την κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Η χορτοφαγία προσφέρει μια εναλλακτική λύση που προστατεύει την ανθρώπινη υγεία, σέβεται τα δικαιώματα των ζώων και συμβάλλει στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Η μετάβαση σε μια φυτική διατροφή δεν είναι μόνο μια επιλογή που προάγει την προσωπική ευεξία, αλλά και μια πράξη υπευθυνότητας απέναντι στον πλανήτη και όλα τα έμβια όντα.